Europese mutual learning over de toegang tot sociale bescherming voor kunstenaars

15/07/25

Wist je dat de EU-lidstaten actief van elkaar leren om hun werkgelegenheids- en sociaal beleid te verbeteren? Dat gebeurt via het Mutual Learning Programme (MLP) van de Europese Commissie. Dit programma brengt beleidsmakers, sociale partners en deskundigen uit heel Europa samen om best practices uit te wisselen en van elkaar te leren.  

Op 6 en 7 mei 2025 vond in Brussel een Europese mutual learning-workshop plaats over de toegang tot sociale bescherming voor kunstenaars en andere professionals uit de culturele sector. De workshop bouwde voort op initiatieven die in de afgelopen jaren waren ontwikkeld in het kader van de Europese Open Coördinatiemethode (OMC groep) op het gebied van cultuur, evenals op het initiatiefverslag van het Europees Parlement uit 2023.  

Marc Brion, Expert kunst- & cultuursector van het team Working in the Arts gaf een lezing over het Belgische systeem: Providing access to social protection to artists – the case of Belgium. 

De Belgische regelgeving wekte bijzonder veel interesse bij de aanwezige lidstaten. Onze aanpak werd erkend als een sterk voorbeeld van sociale bescherming op maat van de kunstensector. Er werden enkele elementen als zeer positief en inspirerend ervaren: 

  • de expliciete erkenning van het onzichtbare werk als een essentieel onderdeel van het artistieke proces. En met het behoud van uitkeringen tijdens periodes van creatie, voorbereiding en onderzoek; 

  • de gebruiksvriendelijke website en het centrale platform Working in the Arts; 

  • de combinatie van digitale toegang met persoonlijk contact via het WITA-secretariaat. 

 

Naast nationale voorbeelden kwamen ook een aantal gedeelde Europese uitdagingen aan bod:  

  • structurele stabiliteit en (psychologische) zekerheid voor kunstwerkers; 

  • gelijke sociale rechten voor loontrekkende en zelfstandige kunstwerkers; 

  • socialezekerheidssystemen die zijn aangepast aan de flexibiliteit van kunstwerkers, die vaak meerdere inkomensbronnen en statuten combineren;  

  • probleem van de pensioenopbouw in de sector, met als gevolg dat veel oudere kunstwerkers in armoede leven;  

  • alternatieve financieringsmodellen voor systemen zonder klassieke sociale bijdragen, zoals via heffingen op kunstgebruikers (galerieën, cinema’s, media, digitale platformen); 

  • administratieve vereenvoudiging; 

  • alle informatie over sociale rechten beschikbaar op één gecentraliseerde en gebruiksvriendelijke website; 

  • helder, toegankelijk en begrijpelijk regelgeving; 

  • gebruik van artificiële intelligentie om algemene vragen van kunstwerkers te analyseren en automatische, gepersonaliseerde antwoorden te formuleren. 

De workshop bevestigde het belang van samenwerking en kennisdeling op Europees niveau. 

Meer weten over het Mutual Learning Programme?  

Het Mutual Learning Programme is onderdeel van de European Employment Strategy en ondersteunt landen om effectief beleid te ontwikkelen rond thema’s zoals werkgelegenheid en sociale inclusie. Denk aan studie-evenementen, interactieve workshops en een uitgebreide databank met inspirerende voorbeelden uit andere lidstaten. 

Door op deze manier samen te werken en kennis uit te wisselen, bouwen de lidstaten aan een sterker, socialer Europa – en dragen ze bij aan de doelstellingen van de Europese Pijler van Sociale Rechten. 

 

Meer weten? 

Neem een kijkje op de officiële website van het programma.